Wat is een trauma?

Het woord 'trauma' komt uit het grieks en betekent 'wond'.

Of een gebeurtenis jou verwondt, traumatiseert, hangt niet zozeer af van hetgeen er voor is gevallen, maar vooral wat het effect ervan op je is en of je met de gebeurtenis om kon gaan.

Wanneer je niet over de capaciteiten beschikt om het gebeurde te verwerken dan wordt de gebeurtenis a.h.w. ingekapseld en blijft het als wond, als trauma in jou aanwezig. 

In welke mate iemand last blijft houden van het trauma, is heel persoonlijk en hangt ook af van de impact van dat wat voor is gevallen. 

 

Trauma's, opgelopen op het emotioneel psychisch vlak zijn aan de buitenkant van de mens niet altijd even makkelijk zichtbaar, zoals dat op fysiek vlak wel kan zijn. Denk aan een gebroken teen die niet behandeld is nadat het is gebroken en daardoor scheef is gaan groeien. Dat is duidelijk zichtbaar.

Een trauma op emotioneel psychisch vlak uit zich eerder in de manier waarop iemand zich in bepaalde situaties gedraagt of hoe iemand zich in bepaalde situaties voelt. Het kan zich bijvoorbeeld uiten doordat je steeds maar weer in dezelfde valkuil stapt, je bang bent om je mening te geven, steeds maar weer ontslagen wordt, je steeds maar weer laat overrulen, je je de hele dag unheimlich voelt, je heil zoekt in verslavingen, etc. etc.

 

Gebeurtenissen die aan de basis van een trauma liggen kunnen gebeurtenissen zijn die eenmalig en allesoverheersend verschrikkelijk waren. Dit noemen we het zogenaamde harde geweld. Zoals bijvoorbeeld getuige zijn van een moord, in elkaar geslagen worden, verkrachting. En het kunnen gebeurtenissen zijn die we het zogenaamde zachte geweld noemen. Denk hierbij aan de baby laten huilen en geen aandacht aan besteden, terwijl het op de enige manier communiceert die het kan. Het huilt!  Of denk aan de jongen over wie, door zijn ouders, in lelijke bewoordingen met andere mensen gepraat wordt, terwijl hij in de ruimte aanwezig is.  Het zijn zeer schrijnende en tot trauma's leidende situaties.

 

Vooral de gebeurtenissen waar we geen handen en voeten aan hebben kunnen geven en die plaatsvonden in onze vroege kindertijd, vormen de trauma's die ons in het hier en nu enorm beïnvloeden. En doordat ze zo vroeg plaatsvonden denken we soms dat dat gewoon is wie we werkelijk zijn en dat er dus niets aan te doen is. Dit komt omdat de bewuste herinneringen met al het bijbehorende gevoel weggestopt is. Je hebt er werkelijk geen weet meer van.

 

De methode. 

Deze opstellingsmethode, Trauma-opstellingen of Het Opstellen van het Verlangen, is specifiek ontwikkeld voor traumaverwerking. Daarnaast is het een hele mooie methode die je laat zien waarom jij reageert zoals je reageert. Hierdoor kan je je handelingen en reaktiepatronen gaan begrijpen, waardoor je meer inzicht krijgt in hoe jij je leven vormgeeft en vanuit welke impulsen je dat doet. Handel je vanuit oud zeer (trauma), ben je je ergens voor aan het verstoppen (overleven) of handel je op een manier die goed voor je is (gezond)?

 

De opstellingen kunnen zowel in een groep als individueel plaatsvinden.

In beide gevallen werkt de cliënt met een zelf geformuleerd verlangen. In dit verlangen drukt de cliënt uit waar zijn/haar behoefte voor dat moment ligt.

Dat de cliënt het verlangen zelf formuleert, zelf woorden geeft is erg belangrijk omdat een ieder weer een andere ervaring bij een woord heeft.

 

Een mooi voorbeeld hiervan is dat ik, toen ik op bezoek ging bij vrienden, enorme zin kreeg in een tompouce. Ik ben ze gaan kopen en nam ze mee als traktatie. Op het moment dat ik vol enthousiasme aankondigde dat ik tompouces had meegenomen reageerde één van mijn vrienden met "alweer een tompouce, ik heb er deze week al drie op."  ...

Het woord tompouce hield voor mij in dat ik begon te glimlachen, watertanden, een traktatie, iets speciaals, mjammie mjammie.

Voor hem hield het woord in dat hij er niet warm of koud van werd, niets bijzonders, nou vooruit dan maar...

 

Dit is natuurlijk een onschuldig voorbeeld, maar je kan je voorstellen dat wanneer het over hart- en levenszaken gaat, de inhoud van het woord ook belangrijker wordt en dat niemand anders dan jijzelf weet wat het voor jou betekent. 

 

Wanneer er in een groep wordt gewerkt en het verlangen door de cliënt geformuleerd is, heeft hij/zij de mogelijkheid het verlangen op te schrijven. Hierna begint het praktische werk, de trauma opstelling.

 

Het praktische werk.

Wanneer er in groepsverband gewerkt wordt is er de volgende werkwijze.

De cliënt gaat bij zichzelf na welk woord in de zin van het verlangen voor hem/haar op dat moment het belangrijkst is. Hierna vraagt de cliënt aan een persoon uit de groep of hij/zij mee wil werken aan de opstelling. Dan begeleidt de cliënt deze persoon naar een plek ergens in het werkveld, dit is de ruimte in de cirkel van de groep, en herhaalt de cliënt nog een keer voor welk woord hij/zij deze persoon (representant) heeft gevraagd.

 

De representant van het woord voelt en ervaart wat de plek en het woord met hem doen en geeft daar uiting aan aan de cliënt. De cliënt blijft zelf ook in het veld en voelt en ervaart wat er met hem/haar allemaal gebeurt in de opstelling. Op deze manier ontvouwt zich een veld aan informatie.

Soms is één woord voldoende voor een cliënt om duidelijkheid te krijgen en soms is er behoefte aan nog een woord uit de zin erbij. Dit kan allemaal. 

 

Wanneer er voldoende gewerkt is bedankt de cliënt degene die meegewerkt heeft en gaat iedereen weer zitten. Afhankelijk van de behoefte van de cliënt kan er dan nog nagesproken worden.

 

Nawerking

Door op deze manier te werken wordt er een proces in gang gezet die nog nawerkt.

Herinneringen kunnen naar boven komen.

Gevoelens behorende bij de herinneringen kunnen nu bewust geuit worden, waardoor het ingekapselde wegstopte vergeten trauma een trauma wordt waar je zelf de regie over hebt. Waar je zelf een keuze in kunt gaan maken of je je erdoor wilt blijven belemmeren of dat je jezelf de ruimte geeft er mee om te gaan.

 

Je hebt een stukje eigen regie over je leven terug.

Je hebt de mogelijkheid meer autonoom te zijn.